‘Ervaringsdeskundigen brengen unieke kennis in, waarmee de arts in spé op een andere manier leert kijken naar de mens in de spreekkamer. Je maakt kennis met complexe problematiek en je leert het échte gesprek te voeren.’ Dat zegt Netty Bos-Veneman. Zij is Arts Maatschappij en Gezondheid en unithoofd onderwijs Sociale geneeskunde bij het Universitair Medisch centrum Groningen (UMCG).
‘Natuurlijk moet je als arts een diagnose kunnen stellen en patiënten kunnen behandelen, maar je hebt ook een taak als het gaat om het bevorderen en beschermen van gezondheid en kwaliteit van leven’, zegt Netty. ‘Ervaringsdeskundigen spelen daarbij een cruciale rol. Hun ervaringen versterken je inlevingsvermogen en stimuleren je om de mens achter de patiënt beter te leren kennen.’ Voordat ze in 2021in het UMCG aan de slag ging, was ze jeugdarts KNMG op een asielzoekerscentrum en lid van de werkgroep vluchtelingen van AJN Jeugdartsen Nederland. Met haar overstap naar het onderwijs wil ze de gezondheidszorg meer gezondheidsgericht maken. ‘Daarmee bedoel ik zorg waarin de mens en diens context centraal staan.’
Daar hoort sinds vier jaar ook de inzet van ervaringsdeskundigen bij. Eén ervan is Alex Schepel. Ze kwam hem op het spoor door een artikel in de Volkskrant over leven in armoede. Het was precies wat ze zocht voor een college over het voorkomen van ziekte, als onderdeel van een themaweek over preventie. ‘Dan kun je het hebben over roken, eten, leefstijl, maar dat is nooit het hele verhaal. Het verhaal van Alex liet zien dat er grotere problemen achter liggen waar we ons beter op kunnen richten. En toen dacht ik: het college moet over armoede gaan. Eén van de grote problemen en één van de grote uitdagingen op gezondheidsgebied.’
Altijd bijgebleven
Naast dit college zijn er diverse colleges met ervaringsdeskundigen bijgekomen, waaronder een zes weeks college in de master en diverse colleges in de leerlijn Healthy Ageing. De verhalen van Alex en zijn collega’s hebben haar denken beïnvloed, zegt ze. ‘Ik kreeg een helder beeld van wat toekomstige artsen moeten weten. In de opleiding ligt de nadruk op ziekte, maar aanstaande artsen leren relatief weinig over de context waarin mensen leven en dat is minstens zo belangrijk.’ Ze krijgt enthousiaste reacties van haar collega’s en ook binnen de faculteit is men enthousiast. ‘We zouden dit graag groter willen inzetten omdat we merken dat ervaringsdeskundigheid toegevoegde waarde heeft.’ Ook Alex is enthousiast. Hij vertelt hoe een jonge arts op een symposium naar hem toe kwam en vertelde dat zij een aantal jaren geleden tijdens een college zijn verhaal had gehoord. Dat isme altijd bijgebleven. ‘Bij veel studenten komen die ervaringen écht binnen’, zegt Alex. ‘Ik vertel niet alleen over de trauma’s, maar ook over de context waarin ik ben opgegroeid.